Bóng đá và dạy-học

Một ngày chủ nhật tuyệt vời với những cảm xúc dâng trào khi mình được xem trận chung kết Seagames 31 giữa Việt Nam và Thái Lan. Việt Nam đã lựa chọn lối chơi phòng thủ chắc chắn và tấn công nhiều vào nửa cuối hiệp hai. Đây cũng là đấu pháp được nhiều chuyên gia lựa chọn. Lứa cầu thủ hiện tại không so được với lứa trước nhưng chúng ta vẫn “vàng” bởi những điều kiện khác vẫn hội tụ, trong đó có may mắn và huyền thoại Park Hang Seo.

Thầy Park, người thầy truyền cảm hứng

Tản mạn một chút về bóng đá nhân sự kiện lịch sử này. Với mình, bóng đá là một phần của tuổi thơ và cả trong hiện tại. Bóng đá đem lại cho mình niềm vui, những cảm xúc hỉ nộ khác nhau dù cho mình là cầu thủ hay là người hâm mộ. Tuy nhiên, mình không phải là một tín đồ cuồng nhiệt với bóng đá đến nỗi trận nào cũng xem (trừ những trận có đội tuyển Việt Nam). Khi xem bóng đá, mình cũng như bao người, mong được xem bàn thắng đến với đội nhà. Nhưng không chỉ dừng ở sự chiêm ngưỡng bàn thắng hay quan sát chuyên môn của trận (phần này mình cũng không rành lắm, chủ yếu nghe bình luận), mình còn xem sự nỗ lực cũng như cách ứng xử của các cầu thủ trên sân. Xem bóng đá như đang thưởng thức một món ăn hay đọc một cuốn sách về đời sống vậy.

Sẽ có một bên thắng, một bên thua

Thắng thì vui, thua thì buồn, đây là hai mặt đối lập không tách rời nhau, có cái này mới có cái kia. Vậy nên, dù thắng hay thua, cảm xúc tốt hay xấu, vẫn hãy đón nhận, cảm nhận và hướng về một tương lai tốt đẹp hơn.

Thắng chưa chắc đã là thành công và thua thì chưa hẳn là một thất bại. Bởi lẽ ý niệm thành công hay thất bại là do góc nhìn của mỗi người. Thành công chỉ là trạng thái chưa thất bại và ngược lại, thất bại là trạng thái chưa thành công. Thành công có được do đủ các điều kiện ở hiện tại, nhưng không chắc những điều kiện đó sẽ giúp duy trì sự thành công. Thất bại là do những thiếu sót từ chủ quan hay khách quan, nhưng nhận ra điều đó, giúp ta tiến bộ hơn trong tương lai.

Dù là thành công hay thất bại nó đều mang lại những thông điệp ý nghĩa cho ta, quan trọng là ta chọn ý nghĩa gì mà thôi. Dù là thành công hay thất bại, thì tinh thần cầu tiến, sự nỗ lực và khát khao về những điều tốt đẹp trong tương lai vẫn cần được duy trì, để ta tiếp tục chuẩn bị sẵn sàng cho sự trải nghiệm thành công hay thất bại phía trước.

Huy chương bạc chưa chắc đã vui, huy chương đồng chưa chắc đã buồn.

Không một trận bóng nào giống nhau

Sự khác nhau về đối thủ, lối chơi, cầu thủ, sân bãi, … đã tạo nên một sự đa dạng cho các trận bóng, khiến 2 đội không thể lường trước hết tất cả tình tiết của trận đấu, yếu tố bất ngờ được sinh ra và tạo sự hấp dẫn cho môn thể thao này.

Mỗi việc ta làm có thể là giống nhau về tên gọi, nhưng diễn biến và kết quả là khác nhau. Dù có học một môn hai lần thì hai lần đó cũng sẽ khác nhau. Dù giảng cùng một bài giảng, nhưng với lớp khác nhau là khác nhau, thậm chí giảng lại một lần nữa với chính lớp cũ cũng sẽ khác nhau.

Chính sự đa dạng và yếu tố bất ngờ giúp ta ý thức được tầm quan trọng của sự chuẩn bị, giúp ta có cho mình những bài học và tiến bộ qua từng hoạt động trong lĩnh vực của mình. Học lần hai sẽ cần rút kinh nghiệm của lần một và cải thiện kết quả. Dạy ở năm học này sẽ cần rút kinh nghiệm ở năm học trước và cải tiến giáo án hơn.

Chúng ta không hoàn hảo bởi sự không lường trước các yếu tố bất ngờ, đặc biệt là những yếu tố bất ngờ không nằm trong tầm kiểm soát của ta. Vậy nên, trong suốt tiến trình thực hiện một hoạt động nào đó, đừng quá căng thẳng vì những điều không như ý và cũng đừng phớt lờ những điều ấy, hãy nhận diện, tìm giải pháp và tận hưởng thành quả của sự nỗ lực.

Chuẩn bị để sẵn sàng đón nhận những yếu tố bất ngờ

Sự kỳ vọng quá cao của người hâm mộ

Kỳ vọng cho đội nhà thắng là một điều bình thường. Tuy nhiên, khi đội nhà thua, phản ứng của ta là gì? Phẫn nộ, chỉ trích, miệt thị hay công kích cá nhân? Đó là một vài hành vi của những cổ động viên quá khích. Có lẽ họ không thưởng thức bóng đá mà đang dính mắc vào yếu tố thắng thua hay đang sa vào một cuộc cá độ nào đó.

Bóng đá là nghệ thuật, là bộ môn để giúp con người luyện tập thể chất, trau dồi tinh thần, phát triển mối quan hệ. Bóng đá là để chúng ta trải nghiệm và tận hưởng. Dù là thắng hay thua, chúng ta đều hãy ghi nhận cho sự nỗ lực của đội bóng và chỉ ra rõ những điều tốt và chưa tốt trên tinh thần xây dựng.

Học trò gây ra lỗi lầm, tùy vào mức độ nghiêm trọng mà phản hồi của thầy cô sẽ khác nhau. Có nhiều thầy cô đã không kiềm chế được cảm xúc nên đã vung ra những lời nói không hay và những đòn roi làm tổn thương đến học trò, người mà mình đã nuôi dưỡng và dìu dắt. Thường thì thầy cô không muốn làm như vậy, nhưng cảm xúc đã chiến thắng trong tâm trí và rồi khi sự việc đã xảy ra, những sự hối hận, đau khổ sẽ xuất hiện.

Là thầy cô, chúng ta có thương học trò của mình không? Có chứ. Là thầy cô, chúng ta có chấp nhận những sai lầm của học trò không? Có chứ. Là thầy cô, chúng ta sẽ phản hồi thế nào khi thấy những sai lầm của học trò? Câu trả lời ở mỗi thầy cô sẽ khác nhau, tuỳ vào quan điểm. Nhưng mình tin rằng cách phản hồi đó sẽ tạo nên hình mẫu mà thầy cô đó theo đuổi hoặc sẽ là những bài học để thầy cô phát triển trong sự nghiệp của mình.

Thầy cô giáo hạnh phúc sẽ thay đổi thế giới (TS Thích Nhất Hạnh)

Xin được chúc mừng đội tuyển U23 Việt Nam, đội tuyển bóng đá nữ và các vận động viên đã nỗ lực cống hiến vì một Seagames 31 tuyệt vời. Cũng trên tinh thần ấy, chúng ta (quý thầy cô cùng các em học sinh, sinh viên) sẽ tiếp tục trải nghiệm cùng nhau trên con đường đi tìm chính mình với chất liệu là sự yêu thương và trân trọng nhé.

Vũ Bảo